สารประกอบออกไซด์

สารประกอบออกไซด ์ หมายถึง สารประกอบที่เกิดจากธาตุออกซิเจนรวมกับธาตุอื่น ๆ ซึ่งอาจจะเป็นโลหะหรืออโลหะก็ได้ เช่น Na 2O, P 2O 3, NO 2

การเตรียมสารประกอบออกไซด์ อาจจะทำได้โดยนำออกซิเจนมาเผารวมกับธาตุต่าง ๆ เช่น

4Na (s) + O 2 (g) --------------> 2Na 2O (s)

2Ca(s) + O 2 (g) --------------> 2CaO (s)

4Al(s) + O 2 (g) ---------------> 2Al 2O 3 (s)

C(s) + O 2 (g) --------------> CO 2 (g)

สมบัติบางประการของสารประกอบออกไซด ์

จากการศึกษาสมบัติบางประการของสารประกอบออกไซด์ของ 20 ธาตุแรก เกี่ยวกับสูตรของสารประกอบ จุดหลอมเหลว สถานะ การละลายน้ำ และความเป็นกรด - เบสของสารละลายได้ผลสรุปดังนี้

1. เมื่อใช้ความเป็นโลหะและอโลหะเป็นเกณฑ์ จะแบ่งสารออกได้เป็น 2 กลุ่มดังนี้

ก . ออกไซด์ของโลหะ เช่น Li 2O BeO Na 2O MgO Al 2O 3 K 2O CaO
ข . ออกไซด์ของอโลหะ เช่น H 2O CO 2 N 2O 5 F 2O P 2O 5 SO 2 Cl 2O

2. การแบ่งกลุ่มย่อยอาจจะใช้สมบัติความเป็นกรด - เบสของสารละลาย เช่น

ก . ออกไซด์ของโลหะ

- สารละลายเป็นกรด -
- สารละลายเป็นเบส ได้แก่ Li 2O Na 2O MgO K 2O และ CaO
- สารละลายเป็นกลาง ได้แก่ -
- พวกไม่ละลายน้ำ ได้แก่ BeO Al 2O 3 B 2O 3 SiO 2

ข . ออกไซด์ของอโลหะ

- สารละลายเป็นกรด ได้แก่ CO 2 N 2O 5 F 2O P 2O 5 SO 2 และ Cl 2O
- สารละลายเป็นเบส ได้แก่ -
- สารละลายเป็นกลาง ได้แก่ H 2O
- พวกไม่ละลายน้ำ ได้แก่ -

4. เมื่อใช้จุดหลอมเหลวเป็นเกณฑ์จะได้กลุ่มย่อยดังนี้

ออกไซด์ที่เป็นของแข็งและมีจุดหลอมเหลวสูง		ออกไซด์ที่เป็นของแข็งและมีจุดหลอมเหลวค่อนข้างสูง		ออกไซด์ที่เป็นของเหลวหรือก๊าซและมีจุดหลอมเหลวต่ำ
สูตร	จุดหลอมเหลว (0C)	สูตร	จุดหลอมเหลว (0C)	สูตร	จุดหลอมเหลว (0C)
Li 2O	1700	K 2O	350	H 2O(l)	0
Na 2O	1275	B 2O 3	460	CO 2(g)	-57
BeO	2530	P 2O 5	580	N 2O 5(g)	-102
MgO	2800	-	-	F 2O(g)	-218
CaO	2580	-	-	P 2O 5(g)	-224
Al 2O 3	2045	-	-	SO 2(g)	-73
-	-	-	-	Cl 2O(g)	-20

โดยสรุป

ก . ออกไซด์ของโลหะ มีสถานะเป็นของแข็งที่มีจุดหลอมเหลวค่อนข้างสูง พวกที่ละลายน้ำได้สารละลายจะแสดงสมบัติเป็นเบส เปลี่ยนสีกระดาษลิตมัสจากแดงเป็นน้ำเงิน
ข . ออกไซด์ของอโลหะ มีสถานะเป็นได้ทั้งของแข็ง ของเหลวและก๊าซ ส่วนมากมีจุดหลอมเหลวค่อนข้างต่ำพวกที่ละลายน้ำได้สารละลายจะแสดงสมบัติเป็นกรด

เมื่อนำสารประกอบออกไซด์มาจัดเรียงเป็นหมวดหมู่เดียวกันตามตารางธาตุ จะได้ดังนี้